Międzynarodowa Wystawa Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa

Pawilon polski na wystawie w Paryżu w 1925 roku zachwycał już samą swoją bryłą. Zaprojektowany przez Józefa Czajkowskiego, wyróżniał się na tle modernistycznych konstrukcji, czerpiąc inspirację z folkloru i architektury Podhala. Pomimo tradycyjnych inspiracji, pawilon został zbudowany z nowoczesnych materiałów, takich jak żelbet i szkło. Połączenie tradycji i nowoczesności stało się znakiem rozpoznawczym polskiego designu.
Pawilon został usytuowany na prawym brzegu Sekwany, w pobliżu mostu Aleksandra III. Ta prestiżowa lokalizacja zapewniała mu dużą widoczność i przyciągała tłumy zwiedzających.

Miał kształt wydłużonego prostokąta, zwieńczonego szklaną 23-metrową wieżą, o metalowej konstrukcji podświetlaną w nocy (efekt ten cieszył się zachwytem publiczności, chętnie odwiedzającej pawilon po zmroku). Ściany zewnętrzne były pokryte jasnym tynkiem i ozdobione geometrycznymi wzorami inspirowanymi motywami ludowymi. Główne wejście do pawilonu prowadziło przez reprezentacyjny dziedziniec, otoczony drewnianymi ławami rzeźbionymi w stylu ludowym.

„Pawilon polski uważam za najbardziej oryginalny i skończony ze wszystkich pawilonów cudzoziemskich. Stanowi znakomitą jedność i w równie największym stopniu jest polski, nie przestając być nowoczesnym.”
Waldemar George, redaktor naczelny miesięcznika L’Amour de l’Art (1925)
Polski pawilon w Paryżu na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w 1925. Przykład architektury art déco inspirowanej klasycznym dworkiem polskim, barokowymi kościołami i stylem zakopiańskim; Foto: Musée Albert-Kahn, France
Rzeźba Henryka Kuny "Rytm" (1921-1925); atrium pawilon; Foto: archiwum MNW

Dziedziniec Pawilonu zdobiła rzeźba Henryka Kuny Rytm przedstawiająca młodą dziewczynę w lekkiej, tanecznej pozie. W podcieniach atrium umieszczono sgraffitowe herby polskich miast ze zgeometryzowanymi dekoracjami roślinnymi autorstwa Wojciecha Jastrzębowskiego.

Wnętrze pawilonu polskiego zachwycało bogactwem form, kolorów i materiałów. Prezentowano tam meble, tkaniny, ceramikę, szkło i inne wyroby rzemieślnicze, które stanowiły kwintesencję stylu art déco. Sam pawilon był podzielony na trzy części: foyer, salon reprezentacyjny i salę ekspozycyjną.

Sercem pawilonu był salon reprezentacyjny. Było to przestronne ośmiokątne pomieszczenie, nakryte szklaną kopułą. Podłoga salonu była wyłożona mozaiką z rombów, kwadratów i trójkątów wykonanych z różnych gatunków polskiego drewna. Ściany zdobiły monumentalne freski autorstwa Karola Tichego, przedstawiające sceny z historii Polski. Wewnątrz znajdowały się również meble zaprojektowane przez czołowych polskich projektantów, takich jak Józef Czajkowski i Wojciech Jastrzębowski. 

Sala ekspozycyjna była podzielona na kilka sekcji, w których prezentowano różne rodzaje wyrobów rzemieślniczych. Zwiedzający mogli podziwiać m.in.: meble, tkaniny i tapety, ceramikę i szkło, rzeźby i elementy dekoracyjne.

Mi?dzynarodowa Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemys?u [Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes], Pary? 1925. Ekspozycja polska w Dziale wn?trz przy Esplanadzie Inwalidów - stolik z sali kilimów, projekt Edwarda Trojanowskiego; Photo REP (Pary? ; studio fotograficzne ; fl. 1925); 1925 (1925-00-00 - 1925-00-00); Pobrano z systemu MUZA Muzeum Narodowego w Warszawie; fotograficzne / odbitka fotograficzna; wyroby z w?ókien / papier / papier fotograficzny / papier bromo?elatynowy, wyroby z w?ókien / papier / karton; odbitka fotograficzna: wys. 21 cm, szer. 14,5 cm, podk?adka: wys. 33,1 cm, szer. 40,4 cm; DI 67069/78 MNW; Wszystkie prawa zastrze?one.
Ekspozycja polska w Dziale wnętrz przy Esplanadzie Inwalidów - stolik z sali kilimów, projekt Edwarda Trojanowskiego; Foto: archiwum MNW
Mi?dzynarodowa Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemys?u [Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes], Pary? 1925. Ekspozycja polska w Grand Palais - stolik i wazonik; Photo REP (Pary? ; studio fotograficzne ; fl. 1925); 1925 (1925-00-00 - 1925-00-00); Pobrano z systemu MUZA Muzeum Narodowego w Warszawie; fotograficzne / odbitka fotograficzna; wyroby z w?ókien / papier / papier fotograficzny / papier bromo?elatynowy, wyroby z w?ókien / papier / karton; odbitka fotograficzna: wys. 20,8 cm, szer. 14,2 cm, podk?adka: wys. 33,1 cm, szer. 40,4 cm; DI 67069/67 MNW; Wszystkie prawa zastrze?one.
Ekspozycja polska w Grand Palais - stolik i wazonik; Foto archiwum MNW
Mi?dzynarodowa Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemys?u [Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes], Pary? 1925. Ekspozycja polska w Grand Palais - rega? z pokoju bibliotecznego, projekt Edwarda Trojanowskiego; Photo REP (Pary? ; studio fotograficzne ; fl. 1925); 1925 (1925-00-00 - 1925-00-00); Pobrano z systemu MUZA Muzeum Narodowego w Warszawie; fotograficzne / odbitka fotograficzna; wyroby z w?ókien / papier / papier fotograficzny / papier bromo?elatynowy, wyroby z w?ókien / papier / karton; odbitka fotograficzna: wys. 19,6 cm, szer. 14,7 cm, podk?adka: wys. 33,1 cm, szer. 40,4 cm; DI 67069/84 MNW; Wszystkie prawa zastrze?one.
Ekspozycja polska w Grand Palais - regał z pokoju bibliotecznego, projekt Edwarda Trojanowskiego; Foto: archiwum MNW

 Za sukcesem pawilonu polskiego stała grupa utalentowanych artystów
i rzemieślników. Wśród nich znaleźli się m.in.:

Karol Tichy: malarz i grafik, twórca monumentalnych dekoracji ściennych.

Zofia Sryjeńska: malarka i graficzka, autorka projektów tkanin i tapet
inspirowanych folklorem.

Jan Szczepkowski: rzeźbiarz, pedagog.

Józef Czajkowski: architekt i projektant mebli, autor wielu cenionych
projektów.


Na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemysłu w Paryżu w 1925 roku Polacy odnieśli ogromny sukces, zdobywając łącznie 205 nagród, w tym:

35 Grand Prix i 31 nagród Diplome d’Honneur i 70 złotych medali
Spośród najwybitniejszych wyróżnionych artystów i rzemieślników warto wspomnieć:
Zofię Stryjeńską, która otrzymała 4 Grand Prix, wyróżnienie specjalne oraz Legię Honorową.
Jana Szczepkowskiego, który zyskał Grand Prix za kapliczkę Bożego Narodzenia.
Zygmunta Kamińskiego: Otrzymał nagrodę za projekty nowych polskich banknotów.
Warsztaty Krakowskie: Nagrodzone Grand Prix za prezentację wysokiej jakości rękodzieła i wzornictwa użytkowego.

Mi?dzynarodowa Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemys?u [Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes], Pary? 1925. Ekspozycja polska w Dziale wn?trz przy Esplanadzie Inwalidów - ?yrandol w pokoju do pracy, projekt Mieczys?awa Kotarbi?skiego; Photo REP (Pary? ; studio fotograficzne ; fl. 1925); 1925 (1925-00-00 - 1925-00-00); Pobrano z systemu MUZA Muzeum Narodowego w Warszawie; fotograficzne / odbitka fotograficzna; wyroby z w?ókien / papier / papier fotograficzny / papier bromo?elatynowy, wyroby z w?ókien / papier / karton; odbitka fotograficzna: wys. 17,6 cm, szer. 13,9 cm, podk?adka: wys. 33,1 cm, szer. 40,4 cm; DI 67069/82 MNW; Wszystkie prawa zastrze?one.
Ekspozycja polska w Dziale wnętrz przy Esplanadzie Inwalidów - żyrandol w pokoju do pracy, projekt Mieczysława Kotarbińskiego; Foto: archiwum MNW
Mi?dzynarodowa Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemys?u [Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes], Pary? 1925. Sekcja polska. Rze?ba Stanis?awa Szukalskiego "Narodziny my?li", 1916 r.; Photo REP (Pary? ; studio fotograficzne ; fl. 1925); 1925 (1925-00-00 - 1925-00-00); Pobrano z systemu MUZA Muzeum Narodowego w Warszawie; fotograficzne / odbitka fotograficzna; wyroby z w?ókien / papier / papier fotograficzny / papier bromo?elatynowy, wyroby z w?ókien / papier / karton; odbitka fotograficzna: wys. 21,1 cm, szer. 15,4 cm, podk?adka: wys. 33,1 cm, szer. 40,4 cm; DI 67069/122 MNW; Wszystkie prawa zastrze?one.
Rzeźba Stanisława Szukalskiego "Narodziny myśli", 1916 r.; Foto: archiwum MNW
[object Object]
Kapliczka Bożego Narodzenia, Jan Szczepkowski; Foto: WMJS